We hebben gezien en ervaren hoe ons dagelijks leven compleet overhoop moest, om niet ten prooi te vallen aan een virus dat voor veel mensen slechts milde klachten betekent, maar wel de kracht heeft om in een paar weken de hele gezondheidszorg plat te leggen. We hebben gezien hoe dit virus ons als individu kan raken, maar ook hoe het de samenleving kan raken waar we onlosmakelijk onderdeel van zijn. Misschien zit daarin nog wel het grootste gevaar. Als individu zijn we niet allemaal even kwetsbaar, maar onze samenleving is dat duidelijk wel. Danwel op het gebied van welzijn, danwel op de gebieden van sociale cohesie of onze economie.
Corona heeft ons laten zien dat we als maatschappij continu balanceren op een draad met aan weerszijden crises op de loer. Onze taak is en blijft om het evenwicht te behouden en dat kan alleen samen, waarbij iedereen(!) nodig is. Als iets ons in 2020 duidelijk is geworden, is het dat de toekomst onzekerder is dan we zouden willen en dat het evenwicht waarin wij leven, kwetsbaar is.
Het behouden van evenwicht was de afgelopen maanden al vaker de kern van de bijdrage van GroenLinks en zoals u merkt is dat ook nu weer een belangrijk aspect. Wij blijven er aandacht voor vragen dat we leven in een evenwicht van sociale en maatschappelijke waarden, onze economische welvaart en onze natuurlijke omgeving.
Aan de ene kant moeten we ons niet uit ons evenwicht laten brengen door de duw die we met het coronavirus gekregen hebben. Aan de andere kant biedt deze crisis ons de inzichten en ook mogelijkheden om onze ‘oude, vertrouwde’ balans bij te stellen. Hoe comfortabel het ook was, we kunnen over de afgelopen tiental jaren immers wel concluderen dat we op een aantal fronten buiten het evenwicht met de eerder genoemde waarden en onze omgeving leefden.
Niet specifiek in Helmond, maar in heel Nederland en ook ver daarbuiten. Onze CO2 uitstoot is nog altijd fors te groot en de sociale tweedeling in de maatschappij groeit op alle fronten dagelijks. Neem bijvoorbeeld de groeiende kloof tussen arm en rijk. Bij veruit de meeste miljonairs stroomt het geld binnen, terwijl veel minima maar niet onder die chronische armoede-stress uit kunnen komen.
Daar tegenover staan inzichten die onze kijk op het dagelijks leven kunnen veranderen. De lucht is in lange tijd niet zo schoon geweest als afgelopen voorjaar en door het consequente thuiswerken lijken files iets uit het verleden. Zomaar een paar voorbeelden van dat kwetsbare evenwicht en de kans om de balans bij te stellen.
Eerder dit jaar hebben we de Crisis- en herstelnota besproken. Daarmee gaven we een goede aanzet tot het herijken van ons toekomstperspectief en het bijschaven van die balans. We zetten er op in om mensen te helpen zichzelf te helpen en de sociale en maatschappelijke tweedeling tegen te gaan. Want zó is verandering echt blijvend.
Maar ons evenwicht is niet met een enkele correctie hersteld en het coronavirus zal ook de komende jaren haar impact hebben op onze begroting. We moeten dus goed blijven nadenken over hoe we, ook en vooral op langere termijn, ons toekomstperspectief binnen het juiste, bestendige evenwicht krijgen.
Wat willen we behouden uit onze pre-corona leefstijl en wat willen we vernieuwen? We staan in feite voor een T-splitsing. Willen we terug naar hoe het was? Waarbij we op een aantal fronten terugvallen in een onevenwichtig en onhoudbaar patroon. Of, gebruiken we dit moment om de kanteling van tijdperken waarover Jan Rotmans onze raad ooit vertelde, extra kracht bij te zetten? Wat GroenLinks betreft, mag het dat laatste zijn.
Ja, verandering en onzekerheid zijn soms eng. Maar, onze toekomst is hoe dan ook onzekerder dan we zouden willen en verandering is stuurbaar. Dan kunnen we die onzekerheid maar beter omarmen en de verandering hier en nu beginnen.
