Maar eigenlijk is de burgemeester helemaal niet de baas. Het zit in Nederland best ingewikkeld in elkaar. Het hoogste orgaan van het stadsbestuur, zoals dat zo deftig heet, is de gemeenteraad. Zij stellen de kaders of richtlijnen vast, die door het college van burgemeester en wethouders worden uitgevoerd. En na de uitvoering controleert de raad of het college dat ook netjes heeft gedaan. Nog een paar deftige woorden die we gebruiken zijn het duaal stelsel en zonder last en ruggespraak.
Dit betekent dat ik als raadslid mijn onafhankelijke mening en advies moet geven over raadsbesluiten en vanuit persoonlijke verantwoording de uitvoering moet controleren. Maar ja, tot zo ver de theorie. In de praktijk heeft de politiek twee gezichten. Het ene gezicht gaat over hoe het bestuur is georganiseerd en hoe de rollen en verantwoordelijkheden netjes over raad, college en ambtelijke organisatie zijn verdeeld. En als deze drie partijen ondersteund door de griffie prettig samenwerken, zou er nooit een spannend stukje in de krant staan.
Maar het ander gezicht van de politiek gaat over macht en machtsstrijd. En hoe meer dat speelt in een lokaal bestuur, hoe slechter de keurig uitgedachte duale organisatie zonder last en ruggespraak werkt. Het machtsspel van oppositie en coalitie zit dan de samenwerking tussen de fracties en het onafhankelijk denken van raadsleden in de weg. En dan kun je, zoals het raadslid Rob de Greef onlangs deed in het Eindhovens Dagblad, de coalitie verwijten maken. Maar hoe dominanter het machtsspel, hoe minder duaal de raad werkt en hoe minder ruimte er is om je onafhankelijke mening te geven als raadslid. Dus ja, misschien is de coalitie soms te loyaal aan het college, maar bij een frontale aanval van de oppositie, kun je feitelijk maar twee dingen doen als raadslid: zwijgen of het college verdedigen. En u kent het spreekwoord: spreken is zilver, zwijgen is goud en soms is zwijgen veelzeggender dan spreken.
Désirée Meulenbroek
Raadslid GroenLinks Helmond